စာရိတ္တပြန်လည်တည့်မတ်ရေးနှင့် ဘုန်းကြီးသံဃာများ၏ အခန်းကဏ္ဍ

စာရိတ္တမဏ္ဍိုင်ပြန်လည် တည့်မတ်ရေးမှာ၊ ဘုန်းကြီးသံဃာတွေက တာဝန်ရှိတာလား၊ ဝတ္တရားရှိတာလား။ အမျိုးသားရေးမှာ ကိုယ်ကျင့်တရား အခြေခံပါ။ ခေတ်ဆိုးခေတ်ကျပ်ခေတ်ပျက်ထဲမှာ ပထမဆုံးယိုယွင်းတာက ကိုယ်ကျင့်တရားပါ။ စားဝတ်နေရေး မပြေလည်တဲ့ အခါ၊ အခြေအနေအရ ဆိုတဲ့ ဆင်ခြေကိုကိုင်ဆွဲပြီး၊ ကျူးလွန်ခဲ့ကြတဲ့ မကောင်းမှုတွေနဲ့ စာရိတ္တယိုယွင်းမှုတွေ။ ခေတ်သစ်ကို ပြန်ရောက်ခဲ့ရင်တောင်၊ ခေတ်ပျက်ထဲမှာ ပျက်ခဲ့တဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားတွေကို နဂိုမူလထက် ကောင်း အောင် ပြုပြင်နိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းလှတယ်။...

ဘာ့ကြောင့် ဖက်ဒရယ်

       ဘာ့ကြောင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်လုပ်ရမလဲ - ဆိုတဲ့ မေးခွန်းမှာ၊ ကြောင်းကျိုးပြ နားလည်ထားရမယ့်ကိစ္စတွေ ရှိပါတယ်။ အများကဖက်ဒရယ်ဆိုလို့ ကိုယ်က လိုက်ပြီး ဖက်ဒရယ်ဆိုတာမျိုးထက်၊ ဂဃနဏ နားလည်သင့်တယ်။ လူထု နားနဲ့ သဘောပေါက်နိုင်အောင် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း တင်ပြပါ့မယ်။ တစ်ဦးချင်းလွတ်လပ်ခွင့် (Individual Liberty) လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ အပျံ့ကျယ်လာလေလေ၊ လူသားတွေဟာ တစ်ဦးချင်းလွတ်လပ်ခွင့်အရသာကို ပိုပြီး ခံစားနိုင်လာကြလေလေဖြစ်ပါတယ်။ လွတ်လပ်ခွင့်ကို...

ယုံကြည်စိတ်ချရမှု

ကိုယ့်ယုံကြည်မှုကို အလွဲသုံးစားလုပ်ခဲ့တဲ့သူ အတော်များများကို တွေ့ဖူးမပေါ့။ ဘယ်လောက်ပဲ တော်တော်၊ ဘယ်လောက်ပဲ ထက်မြက် ထက်မြက်ပါစေ။ ဒီလူတစ်ယောက်ဟာ မယုံရဘူး၊ စိတ်မချရဘူးဆိုရင် ဘယ်လို တာဝန်မျိုးကို ပေးရဲတော့မလဲ။ ခရီးတစ်ခုကို သွားသည် ဖြစ်စေ။ အလုပ်တစ်ခုကို လုပ် ဖို့ ဖြစ်စေ။ ဒီလူဟာ မယုံရဘူးဆိုရင် ဘယ်လို ဖြစ်ပါတော့မလဲ။ ကိုယ်နဲ့ တစ်ဖွဲ့တည်း၊ တစ်အုပ်စုတည်းမှာ ကြုံဖူးကြမပေါ့။...

မြန်မာ့လူမှုကော်စေး

လူမှုအရင်းလို့ပဲ ခေါ်ခေါ်၊ လူမှုကော်စေးလို့ပဲ ခေါ်ခေါ် မြန်မာတွေရဲ့ ဓလေ့ယဉ်ကျေးမှုထဲမှာ အချင်းချင်း ရိုင်းပင်း ကူညီတတ်မှုဟာ အကျပ်အတည်းကာလအတွင်းမှာ၊ သိသိသာသာ ထိထိရောက်ရောက် အကျိုးသက်ရောက်မှု ပြုနေပါတယ်။ လူမှုအရင်းကို (Social Capital) လို့ အနက်ပြန်တယ်။ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ အချင်းချင်းအကြား အပြန်အလှန် ရိုင်းပင်းကြမှုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ယုံကြည်မှုအပေါ်မှာ အခြေခံပါတယ်။ လူအချင်းချင်းအကြား ယုံကြည်မှုအပေါ်မှာ အခြေခံပါတယ်။ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းက...

ဆုတံဆိပ်များ ဘွဲ့ထူးဂုဏ်ထူးများနှင့် ကျွန်မွေးမြူရေး နိဿရည်း

သိုသိုသိပ်သိပ်နေ “keep low profile” လို့ ပြောကြတယ်။ သိုသိုသိပ်သိပ်နေဆိုတာဟာ တမင်တကာ လေ့ကျင့်ရတဲ့ ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ပါဝါရဲ့ ဥပဒေသတွေကို ပို့ချတဲ့စာအုပ်တွေမှာ၊ လျှို့လျှို့ဝှက်ဝှက်နေဖို့၊ သိုသိုသိပ်သိပ်နေဖို့၊ တိတ်တိတ်လေးနေဖို့ အတွက် အမြဲ ပို့ချတာတွေ့ရတယ်။ မြန်မာစကားပုံမှာလည်း၊ လူပြောမသန် လူသန် မပြော… လို့ အဆိုရှိတယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် ဟောင်ဖွာဟောင်ဖွာ မလုပ်ဘဲနဲ့ လုပ်စရာရှိတာတွေကို ကြိတ်လုပ်နေဖို့...

ဖွင့်ဟခွင့်

ငါ့ရဲ့လျှို့ဝှက်ချက်တေးရေး / တေးဆို - ဖိုးကာhttps://www.youtube.com/watch?v=p6m4_qp9KCY https://www.youtube.com/watch?v=p6m4_qp9KCY ခံစားချက်နဲ့ပတ်သက်ရင် လူတွေဟာ လျှို့ဝှက်ချက်တွေ များလိုက်တာ။ သိုဝှက်ရတာတွေ၊ ဖုံးကွယ်ရတာတွေ၊ ဟန်ဆောင်ရတာတွေ။ ခံစားချက်ဟာ ဖွဲမီးလို တငွေ့ငွေ့ အုံပုန်းလောင်ကျွမ်းနေတာဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ဝေဒနာလို့ ကျနော် ပြောချင်တယ်။ ဖော်ပြခွင့်မရတဲ့ ခံစားချက်​တွေ ဘယ်လောက်များပြားနေမလဲ။ လူရယ်လို့ ဖြစ်လာရင်၊ အကြောင်းရေစက်တွေကို မျှော်ကိုးတောင့်တနေတာကလည်း သောကဒုက္ခပဲ မဟုတ်လား။...

ခေတ်ဟောင်းမြန်မာစာပေအညွှန်း

တိုက်စိုး နှင့် မင်းယုဝေ၊ မြန်မာစာမိတ်ဖွဲ့စိတ်ကူးချိုချိုစာပေ၊ စတုတ္ထအကြိမ်။၂၀၀၅ ဒီဇင်ဘာ။မြန်မာစာပေကိုလေ့လာလိုက်စားသူတို့အတွက် လက်စွဲစာအုပ်။ “ဒီစာအုပ်က စာပေအညွှန်း၊ စာရေးဆရာဝေဖန်ချက်ပဲ။ စာမိတ်ဆက်၊ စာအုပ်မိတ်ဆက်၊ စာရေးဆရာ မိတ်ဆက် ဖြစ်တယ်။ စာကြီးပေကြီးကို ဝေဖန်ရေးထက် ဖတ်ချင့်စဖွယ်၊ အကောင်းကို ဖော်ထုတ်ရေးသား၊ အတုယူဖွယ်ကို မြင်အောင်ပြုလျက်…. စာပေနယ်ကို ကျေးဇူးပြုစေ၏။ (မင်းသေ့၊ ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာ ၅)” မြန်မာစာမိတ်ဖွဲ့စာအုပ်သည်၊ တိုက်စိုးနှင့်...

နိုင်ငံရေးစာအုပ်အညွှန်း

ဦးအောင်ခင် ၊ လွတ်လပ်ချင်တဲ့စိတ် နှင့် လေလှိုင်းထဲက စာအုပ်စင်လွင်ဦး စာပေ၊ ပထမအကြိမ်။၂၀၂၀၊ နိုဝင်ဘာ။မြန်မာ့အရေးလေ့လာသုံးသပ်ချက်သုတေသနစာတမ်းနှင့်စာအုပ်များအား ပြန်လည်တင်ပြချက်။ ဒေါက်တာအောင်ခင် အာဘော်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့၊ မြန်မာပြည် စာဖတ်ပရိသတ်က စိမ်းနေမယ်လို့ မထင်ပါ။ ဒေါက်တာအောင်ခင်ဟာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၊ သမိုင်းဌာနက သမိုင်းကျောင်းဆရာဟောင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုရှယ်လစ် ခေတ်မှာ၊ ဗိုလ်နေဝင်းရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို မနှစ်မြို့လို့၊ မြန်မာပြည်ကနေ ထွက်ခွာသွားတဲ့ ပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ် ပါတယ်။ တက္ကသိုလ်အောင်ခင်ဦး...

အရေးပါ အရာရောက်ချင်သူတွေ

အင်ဒီရာဂန္ဒီ ပြောတဲ့စကားလေးတစ်ခု သွားသတိရတယ်။ “လူနှစ်မျိုးရှိတယ်။ အလုပ်လုပ်တဲ့လူတွေနဲ့ အမှတ်ယူ တဲ့လူတွေ။ ပထမအမျိုးအစားထဲမှာ ပါပါစေ။ အဲဒီမှာ အပြိုင်အဆိုင် သိပ်မရှိဘူး” တဲ့။ စကားက သိပ်ရိုးရှင်းပါတယ်။ နေရာတိုင်း၊ ဌာနတိုင်း၊ နယ်ပယ်တိုင်း၊ အခြေအနေတိုင်း၊ အချိန်အခါတိုင်းမှာ တွေ့လေ့တွေ့ထရှိတဲ့ လူ့စရိုက် တချို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ ဖြန့်ကျက်တွေးမိတယ်။ အလုပ်လုပ်တဲ့လူတွေနဲ့ အမှတ်ယူတဲ့လူတွေ…တဲ့။ ဘယ်သူတွေ အလုပ်လုပ်နေသလဲ။ဘယ်သူတွေ...

ငါတို့ ချမ်းသာတယ်

ငါတို့မှာ ပေါနေတာ အကြံတွေပဲ။ အလုပ်လုပ်မယ့်သူတွေတော့ မပေါဘူး။ လုပ်ချင်သူစိတ်ရှိသူအဖို့၊ လုပ်ရမယ့် အလုပ်တွေက ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာတွေ လုပ်ရမလဲဆိုတာကို လူတွေ မကြည့်တာ ခက်တယ်။ မကြည့်တော့ မမြင်ဘူး။ မြင်ရင်လည်း မမြင်ချင်ယောင်ဆောင်တယ်။ မမြင်ချင်ယောင်ဆောင်တာ ကောင်းတယ်။ မမြင်ဘူး ဆိုတော့ မလုပ်ရတော့ဘူးပေါ့။ အိပ်ချင်ယောင်ဆောင်တဲ့သူက အနိုးရခက်တယ်လေ။ ငါတို့ မနိုးတာမဟုတ်ပါဘူး။ အိပ်ချင်ယောင်ဆောင်နေကြတာပါ။ သိပ်မပင်ပန်း၊...